Jan-Willem Lubbers

2025

2058

Morten Høi Jensen "Operation Nietzsche. 'How Nietzsche Came in From the Cold'" in: Commonweal, December 24, 2024, online
As Colli later put it: "In truth, Nietzsche must not be interpreted in any way. We must simply lend him our ears." (…) Montinari, whose East German connections proved useful, spent the next several years deciphering and decoding Nietzsche's manuscripts in Weimar, where he "exchanged the large bills of ideological convictions for the small change of textual criticism," as Felsch puts it. According to the unofficial Stasi informant in charge of surveilling him, he went about his work with a pietistic devotion, blind to all other concerns. "My life takes place here amid great quiet and absent outside events," he wrote one week after the Berlin Wall had gone up.

***

Einzelgänger When You Seek It, You Lose It | The Zen Secret to Letting Go, via YouTube
Einzelgänger wijst als zovelen voor hem naar de maan in de wetenschap dat de vinger de maan niet is. Helaas heeft het westerse zenboeddhisme doorgaans maar weinig te maken met het Japanse zenboeddhisme en is het een leuke hobby geworden voor hoogopgeleiden die hun protestantse geloof achter zich gelaten hebben. Maar veel kwaad kan het ook niet en er wordt hier en daar ook al een aardig centje mee verdient aan mensen die graag tonen hoe zen ze wel niet zijn.

***

Inanna Hamati-Ataya 'There are no pure cultures' in: aeon, 10 January 2025, online
All of our religions, stories, languages and norms were muddled and mixed through mobility and exchange throughout history.

Globalisation theorists following the sociologist Roland Robertson use the term 'glocalisation' to describe how local cultures digest the products of the global market and turn them into something seemingly new. Through this process, incoming goods — technologies, ideas, symbols, artistic styles, social practices or institutions — are assimilated, becoming hybrid recreations that take on new meanings. These recreations are then redeployed as new markers of cultural or class distinction, sedimenting borrowed cultural products in the collective consciousness to the point of misrecognition. And so the global becomes local, the foreign becomes familiar, and the other becomes us. Glocalisation is how and why we collectively forget. Such is the silent trick of every single globalisation in our history: our forgetfulness of it is the method and mark of its success.

Every generation appropriates the inheritances of global exchanges and refashions them as its own. Excavating the sediments our predecessors left in our collective consciousness is not a task that we are naturally disposed to perform. It is an act of remembrance and self-understanding that can destabilise our identities because it counters the processes that endow them with authenticity.

12.1.2025

2057   brieven aan M. (1)

Beste M.,

The leaves in the stream move without a plan
the clouds in the valley drift without design
I closed my eyes and everything was fine
I opened them again because I love mountains
— Stonehouse

Deze vertaling van een Chinees gedicht toegeschreven aan een heremiet die in het Chinees schijnbaar Stonehouse werd genoemd, kwam voorbij in de documentaire over Red Pine. Voor mij zit hier alles in, dit is taoïsme, dit verwijst naar tao. Wanneer iemand mij vraagt wat ik daarmee bedoel, kan ik bijna alleen maar in paradoxen spreken. Tao draagt zonder te dragen, tao geeft vorm zonder vorm te geven. Maar het mooiste vind ik die laatste zin, daar werd ik blij van, brengt alles terug tot het menselijke. Wie er oog voor heeft ziet de schoonheid van het stromende water met dat blaadje, de wolken die langs en over de bergen drijven.

Je weet, ik zeg vaak dat onze wereld wel wat meer taoïsme kan gebruiken, omdat de wereld van het taoïsme zo contrasteert met de onze. Tegelijkertijd besef ik, dat als er iets als tao zou bestaan, dan moet het ook in onze wereld werkzaam zijn. In het taoïsme wordt vaak gesproken over 'natuurlijke gang gaan' en dat de ellende in de wereld komt als men gaat forceren, tegen de natuurlijke loop der dingen ingaat. Als de wereld tot de huidige stand van zaken is gekomen door mensen die te veel geforceerd hebben hoe kun je dan de weg terugvinden? Je kunt het taoïsme immers niet forceren.

Door het te tonen. En het toont zich overal voor wie er oog voor heeft, zoals Stonehouse er oog voor heeft. Het kan een vogel zijn die fluit, een leeuw die brult of eenvoudigweg dat plantje in mijn huiskamer dat elke dag als het donkerder wordt zijn blaadjes sluit en weer opent als het weer lichter wordt, ik vind het elke dag weer wonderbaarlijk hoe zo'n fragiel plantje dat doet elke dag. Of dat tonen naar het mystieke wijst, zoals Wittgenstein beweerde, dat weet ik niet, dan zijn we het weer aan het moeilijk maken wat eenvoudig kan zijn, dan zijn we weer een wereld achter de wereld aan het creëren. Kijk, luister, voel, proef en glimlach, dat is toch genoeg? En leef. We hebben al die andere werelden niet nodig, één is genoeg. Uiteindelijk zouden we ook het taoïsme niet nodig hoeven te hebben.

Bill Porter toont ons de Chinese heremieten, hij wil laten zien dat ze nog bestaan, hoe ze leven en of ze eventueel iets willen vertellen over hun ervaringen. Misschien kunnen we er iets als wijsheid in vinden, al weet ik niet zo heel goed wat wijsheid is. Ik heb alleen hoofdstuk één van het boek Road to Heaven nog maar gelezen, dus wat er komt is nog een verrassing, je weet, ik ben een langzame lezer en schrijver. Maar Bill Porter is een aangename en goede verteller en ik denk ook een vriendelijke man. Wist je dat hij ondertussen al eenentachtig is?

Wat ik in documentaires al gezien heb over hem en zijn bezoeken aan Chinese heremieten, daaruit kan ik concluderen dat het contrast met onze wereld niet groter kan zijn en het wordt dan eens te meer duidelijk hoe ongelofelijk kunstmatig onze wereld is geworden. Dat leidt er dan onder andere naar toe dat we te veel koeien hebben die te veel poep produceren en dat is dan weer een probleem vanwege stikstof. Je kent het probleem en het zou verschrikkelijk lachwekkend zijn als het tevens niet ook dieptriest is. En het wordt nog triester als je bedenkt dat de door ons gekozen volksvertegenwoordiging met haar regering het probleem eenvoudigweg niet weet op te lossen. Een voorbeeld van hoe onontwarbaar ingewikkeld onze wereld is geworden. Goed, ik idealiseer het leven van een Chinese heremiet niet, die heeft ongetwijfeld zijn eigen problemen, zijn dagelijkse besognes met elementaire levensbehoeften, net als ik natuurlijk. Ik kan ook niet meer echt weg uit deze kunstmatige wereld, ik ben ermee verbonden, ik kan er relatief goed in overleven, dat zou me in de bergen van Zhongnan niet lukken.

Ik herinner me ineens een aardrijkskundeboekje van de middelbare school. Daar stond een tekening in van een man in lompen, mediterend tegen een muurtje, misschien was hij ook aan het bedelen en die man werd met grote passen gepasseerd door een gemaatpakte werknemer, aktentas in de hand, die vooral haast moest uitstralen. Het ging waarschijnlijk over cultuurverschillen en ik herinner me dat mijn sympathie ogenblikkelijk uitging naar die mediterende man terwijl ik nog geen idee had van de wereld die daarachter school. Natuurlijk, het is zwartwit, er zit van alles tussen, maar ik heb nooit de wens gehad om een gemaatpakte en gestropdaste werknemer te worden, laat staan dat ik daar enig talent voor zou hebben. Wat niet wegneemt dat ik daarmee niet automatisch alle mensen die dat wel doen zou willen veroordelen. Iemand zei onlangs tegen mij: ik begrijp mensen niet, daarom heb ik maar geen oordeel over ze. Ik herkauw deze uitspraak nog bijna dagelijks.

Ik merk dat ik weer eens ouderwets aan het brieven schrijven ben, ik zou zo nog heel lang door kunnen gaan, maar ik moet niet in deze eerste brief al mijn kruit verschieten en wat bewaren voor een eventueel volgende brief, want dat is de bedoeling, dat er meer brieven volgen. Maar ik moet je vragen om je geduld, ik heb een ander tempo en zal zo nu en dan ook aandacht willen geven aan andere onderwerpen en boeken.

Laat ik dan sluiten met een vraag aan jou: hoe ben jij met het taoïsme in aanraking gekomen en hoe heeft dat jou beïnvloed?

met vriendelijke groeten,
Jan-Willem

5.1.2025

2056

deadly nightshade Stop Living for Others: Nietzsche and the Power of Authenticity via YouTube
Ik ben maar een liefhebber van het werk en leven van Friedrich Nietzsche, geen kenner, maar soms voel ik aan dat Nietzsche voor een karretje gespannen wordt en ik denk dat dat ook zo is in deze bijdrage van nightshade. Soms omschrijf ik het werk van Nietzsche als een doos met puzzelstukjes zonder een voorbeeld hoe het moet worden. Algauw ontdek je dat er geen randen en hoeken zijn en dat er weliswaar hier en daar stukjes aan elkaar passen en een beeld vormen, maar heel veel stukjes passen nergens, lijken nergens bij te horen. Ergo, soms lijken de stukjes afbeeldingen aan beide zijden te hebben. Wat past blijven eilandjes en je hebt geen idee waar het naartoe gaat, laat staan of er wel een eindresultaat mogelijk is. Daarom zeg ik soms voorzichtig dat er geen filosofie van Nietzsche is, alleen maar een filosoferen van Nietzsche. Iedereen kan er puzzelstukjes uithalen om in zijn verhaal te passen, ergo, je kan je eigen verhaal soms (deels) presenteren als het verhaal van Nietzsche en ik vermoed dat dat hier ook gebeurd. Alleen al die zogenaamde zoektocht naar je ware zelf, ik denk dat Nietzsche daar hoofdschuddend vriendelijk om zou glimlachen achter zijn snor. (30.12.2024)

***

Ward Serrill Red Pine Film via vimeo
met heel veel dank aan ikmasker voor het zenden van de link
The leaves in the stream move without a plan / the clouds in the valley drift without design / I closed my eyes and everything was fine / I opened them again because I love mountains / Stonehouse (32:44-33:00) Hink-stap-springend door het leven van Bill Porter aka Red Pine, die uiteindelijk bekendheid kreeg als vertaler van Chinese poëzie, boeddhistische en taoïstisiche teksten, in China zelf een gevierd man werd door de vertaling naar het Chinees van zijn boek Road to Heaven, een verslag van zijn zoektocht naar Chinese heremieten in het Zhongnan gebergte. Mooie documentaire van een mooie man die ook nog bijna terloops verteld over zijn visie op vertalen. Zie ook: aizhetian Chinese Hermits with Red Pine ~ Rare Documentary via YouTube. (1.1.2025)

5.1.2025